Hiện nay, dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút Corona (Covid-19) gây ra đang diễn biến phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển kinh tế và đời sống của các tầng lớp Nhân dân. Bên cạnh đó, việc chấp hành các quy định pháp luật về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế, bưu chính viễn thông, công nghệ thông tin..... cũng đang là vấn đề được dư luận xã hội quan tâm, cần được tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả. Sau đây là các văn bản pháp luật về xử phạt và mức phạt đối với 07 nhóm hành vi vi phạm phòng chống dịch bệnh Covid-19 hiện nay như sau:
Đối với hành vi tăng giá bán khẩu trang: Theo quy định, các cơ sở sản xuất, kinh doanh khẩu trang y tế phải niêm yết giá bán khẩu trang và không được bán cao hơn mức giá này. Nếu tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh không niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ tại địa điểm phải niêm yết giá hoặc niêm yết giá không rõ ràng gây nhầm lẫn cho khách hàng sẽ bị phạt từ 500 nghìn đồng đến 01 triệu đồng; vi phạm nhiều lần, tái phạm sẽ bị phạt từ 01 triệu đến 03 triệu đồng theo quy định khoản 3 Điều 18 Nghị định 177/2013/NĐ-CP. Phạt tiền từ 05 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với hành vi bán khẩu trang cao hơn giá niêm yết mà tổ chức, cá nhân định giá được quy định tại khoản 3 Điều 12 Nghị định 109/2013/NĐ-CP.
Đối với hành vi không khai báo, khai báo không trung thực, che giấu dịch bệnh: Đến nay, Bộ Y tế đã bổ sung dịch bệnh Covid-19 vào danh mục các bệnh truyền nhiễm nhóm A. Theo đó, tại Điều 6 Nghị định 176/2013/NĐ-CP, người có hành vi vi phạm quy định về giám sát bệnh truyền nhiễm bị xử lý cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 - 500.000 đồng đối với hành vi không khai báo khi phát hiện người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A; phạt tiền từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng đối với một trong các hành vi che giấu hiện trạng bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A của bản thân hoặc của người khác mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A; không thực hiện việc xét nghiệm phát hiện bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Đối với hành vi đưa tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh: Trước khi Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Chính phủ “Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử” có hiệu lực thi hành (ngày 15/4/2020) thì tại Nghị định 174/2013/NĐ-CP chưa có điều khoản riêng về xử phạt đối với hành vi đưa tin giả mạo, sai sự thật trên mạng xã hội mà quy định xử phạt chung đối với hành vi đưa tin giả mạo, sai sự thật (không phân biệt kênh đưa thông tin).
Theo đó, căn cứ khoản 3 Điều 64 Nghị định 174/2013/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về trang thông tin điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp là: Phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng đối với một trong các hành vi: Cung cấp nội dung thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân; cung cấp nội dung thông tin không phù hợp với lợi ích đất nước; giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức, cá nhân khác.
Từ ngày 15/4/2020, các quy định tại Nghị định 174/2013/NĐ-CP sẽ được thay thế bởi Nghị định số 15/2020/NĐ-CP. Theo đó, tại Điều 101 Nghị định này quy định rõ hơn về mức phạt đối với hành vi tung tin giả mạo, sai sự thật trên mạng xã hội, cụ thể: Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi: Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân. Ngoài việc phạt tiền, người có hành vi vi phạm buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật.
Đối với hành vi trốn tránh việc cách ly, trốn khỏi nơi cách ly: Tùy vào tính chất và mức độ vi phạm của hành vi trốn khỏi nơi cách ly mà xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, cụ thể:
Xử phạt vi phạm hành chính: Bị xử phạt đến 10 triệu đồng. Theo Nghị định 176/2013/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế, người nào từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, đối tượng kiểm dịch y tế biên giới mắc bệnh hoặc mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A sẽ bị phạt tiền từ 05 triệu đồng đến 10 triệu đồng, đồng thời bị buộc thực hiện việc cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế.
Xử lý hình sự: Có thể bị phạt tù với mức cao nhất là 12 năm. Theo Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017), người có hành vi đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người mà kết quả là làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Nếu hành vi này làm chết người thì mức phạt lên đến 10 năm, chết từ 02 người trở lên thì mức phạt là 10 đến 12 năm tù giam. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 đến 05 năm.
Đối với hành vi không đeo khẩu trang nơi công cộng: Tùy vào tính chất và mức độ vi phạm của hành vi vi phạm mà xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, cụ thể:
Xử phạt vi phạm hành chính: Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100 nghìn đồng đến 300 nghìn đồng đối với hành vi không thực hiện biện pháp bảo vệ cá nhân đối với người tham gia chống dịch và người có nguy cơ mắc bệnh dịch theo hướng dẫn của cơ quan y tế (theo quy định tại điểm a, Khoản 1, Điều 11 Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ).
Xử lý hình sự: Đối với người nhiễm bệnh không đeo khẩu trang làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người có thể bị phạt tù với mức cao nhất là 12 năm (theo Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017)).
Đối với cơ sở kinh doanh không chấp hành yêu cầu tạm đóng cửa: Thực hiện từ 0h ngày 28/3/2020 nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 05 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với một trong 03 hành vi: Không thực hiện quyết định áp dụng biện pháp tạm đình chỉ hoạt động của cơ sở dịch vụ ăn uống công cộng có nguy cơ làm lây truyền bệnh dịch tại vùng có dịch; không thực hiện quyết định áp dụng biện pháp cấm kinh doanh, sử dụng loại thực phẩm là trung gian truyền bệnh; không thực hiện quyết định áp dụng biện pháp hạn chế tập trung đông người hoặc tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ tại nơi công cộng.
Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng hai lần mức phạt tiền đối với cá nhân. Quy định Điều 4, Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ.
Đối với hành vi đưa người và phương tiện không có nhiệm vụ vào khu vực cách ly: Theo quy định Khoản 6, Điều 11, Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ, sẽ bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng đối với một trong 04 hành vi: Không thực hiện yêu cầu kiểm tra và xử lý y tế đối với phương tiện vận tải trước khi ra khỏi vùng có dịch trong tình trạng khẩn cấp về dịch; không thực hiện quyết định cấm tập trung đông người tại vùng đã được ban bố tình trạng khẩn cấp về dịch; đưa người, phương tiện không có nhiệm vụ vào ổ dịch tại vùng đã được ban bố tình trạng khẩn cấp về dịch; không thực hiện quyết định buộc tiêu hủy động vật, thực phẩm, thực vật và các vật khác có nguy cơ làm lây lan bệnh dịch sang người tại vùng đã được ban bố tình trạng khẩn cấp về dịch.
Trên đây là các nhóm hành vi bị cấm thực hiện trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 hiện nay, nếu vi phạm sẽ bị xử lý hành chính, nặng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đề nghị các tổ chức, cá nhân và toàn thể nhân dân tìm hiểu, nghiêm túc thực hiện./.
Phòng Văn hóa và Thông tin