Tọa lạc trên đỉnh non thiêng cao nhất của dãy núi An Phụ, nơi có cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, mảnh đất vua ban, một miền đất Thánh là ngôi Đền Cao An Phụ có tên chữ là “An Phụ Sơn Từ” thờ bậc “Thánh Phụ Kỳ Vĩ” An Sinh Vương Trần Liễu - một nhân vật đặc biệt ở một thời kỳ đặc biệt của lịch sử Đại Việt giai đoạn đầu nhà Trần chấp chính. An Sinh Vương sinh năm kiến gia thứ nhất 1211 tại Hương Tức Mặc, Phủ Thiên Trường, Trấn Sơn Nam Hạ (nay thuộc phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định). Ông là con cả của Thượng hoàng Trần Thừa, anh ruột vua Trần Thái Tông. Đặc biệt là người đã có công sinh thành, góp phần nuôi dưỡng, đào luyện cho đất nước một người anh hùng dân tộc cái thế, văn võ song toàn đã ba lần đại thắng quân Nguyên Mông ở thế kỉ XIII, đó là Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.
(Nguồn ảnh: Internet) Năm 1237, triều đình cắt đất ngũ An: An Phụ, An Sinh, An Dưỡng An Hưng, An Bang (nay thuộc thị xã Kinh Môn tỉnh Hải Dương, thị xã Đông Triều tỉnh Quảng Ninh và một phần của thành phố Hải Phòng) cho ông làm thái ấp và lấy tên đất phong Vương cho ông là An Sinh Vương Trần Liễu.
An Sinh Vương Trần Liễu đã về đây lập thái ấp tại mảnh đất này, giúp triều đình nhà Trần trấn ải vùng Đông Bắc, kiến thiết một cõi Hải Đông thành vùng giàu có và chăm lo cho bách tính trong vùng. Ông lấy việc xây trang ấp làm giàu mạnh, dân trang ấp no đủ làm vui và dạy các con vương trưởng là điều hạnh phúc.
(Nguồn ảnh: Internet)Ngày mùng 1 tháng 4 năm Nguyên Phong thứ nhất 1251, An Sinh Vương Trần Liễu đã hóa trên đỉnh non thiêng - nơi đã cùng ông bầu bạn với cỏ cây, hoa lá, suối khe trong những năm tháng cuối đời. Sau khi ông hóa, triều đình Nhà Trần đã phong tước cho ông là Khâm Minh Đại Vương và nhân dân đã lập đền thờ ông trên đỉnh cao nhất của dãy núi An Phụ giữa gió nắng mây ngàn.
(Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích)
Trải qua nhiều thế kỷ, người Việt đã bổ sung vào đây nhiều giá trị biến nơi đây trở thành chốn Đào nguyên. Ngôi đền hiện nay đã được trùng tu, tôn tạo nhiều lần vào thời Lê, thời Nguyễn… Lần trùng tu gần đây nhất vào năm 2005 với kiểu kiến trúc tiền nhất (-), hậu đinh (J) gồm: 5 gian tiền tế, 5 gian trung từ và 3 gian hậu cung. Tại gian tiền tế có đặt bài vị của An Sinh Vương và một số hoành phi, câu đối nói về công tích của ngài; gian trung từ có đặt hương án thờ và tượng quan Nam Tào, quan Bắc Đẩu có ý nghĩa tôn vinh An Sinh Vương lên như một vị Ngọc Hoàng. Vì vậy, Đền Cao An Phụ ngoài tên chữ là “An Phụ Sơn Từ” còn có tên thường gọi khác là đền thờ Đức Vua Cha. Gian hậu cung, chính điện có đặt tượng thờ của An Sinh Vương, hai bên là tượng Đệ Nhất Vương Cô và Đệ Nhị Vương Cô là cháu gái nội của ngài cũng là con gái ruột của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn - những vị nữ tướng khi sống thì phò vua giúp nước và khi thác thì hộ quốc cứu dân.
(Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích)Hàng năm cứ vào ba tháng mùa xuân, trung tuần tháng Tám đặc biệt vào ngày húy kỵ mùng Một tháng Tư âm lịch (ngày giỗ của An Sinh Vương) nhân dân, du khách, phật tử thập phương ở mọi miền tổ quốc lại về đây dâng nén tâm nhang để cầu sinh, cầu thực, cầu bình an cho gia đình quê hương, đất nước và để tưởng nhớ tới người đã có công chăm lo cho bách tính trong vùng. Đặc biệt là đã có công sinh thành ra Hiển Thánh Trần Hưng Đạo và đã từng “Nhẫn vi đại nghĩa” để nhà Trần được yên ổn trong thời khai cơ.
(Bao sái tượng Đức Thánh Phụ, Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích)
(Lễ Rước kiệu Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích)
ENGLISH SUBTITILES:
Situated atop the highest sacred peak of the An Phu mountain range, where the landscape is both fascinating and blessed, lies the Cao An Phu Temple, known as "An Phu Son Tu," dedicated to the revered "Saintly Father of Extraordinary Virtue," An Sinh Vuong Tran Lieu. He was a remarkable figure in a particularly significant period of early Tran dynasty history.
An Sinh Vuong was born in the first year of Kien Gia in 1211 in Huong Tuc Mac, Thien Truong Prefecture, Son Nam Ha Ward (now part of Loc Vuong Ward, Nam Dinh City). He was the eldest son of Supreme Emperor Tran Thua, and the sibling of King Tran Thai Tong. Notably, An Sinh Vuong was the father of and played a vital role in nurturing and training the nation's hero, the all-around talented military and literary figure, great general Hung Dao Dai Vuong Tran Quoc Tuan, who achieved three major victories against the Mongol invaders in the 13th century.
(Photo source: The Internet)
In 1237, the royal court granted An Sinh Vuong Tran Lieu five An territories: An Phu, An Sinh, An Duong, An Hung, and An Bang (now part of Kinh Mon Town in Hai Duong Province, Dong Trieu Town in Quang Ninh Province, and part of Hai Phong City) to establish his own domain. Due to the name of his territory, he was called An Sinh Vuong Tran Lieu.
An Sinh Vuong Tran Lieu settled in this land, contributing to securing the northeastern border for the Tran dynasty, turning Hai Dong into a prosperous region, and caring for the people in the area. He enriched his domain by building and developing it, ensuring that his subjects were well-fed and content, and imparted wisdom to his royal descendants.
(Photo source: The Internet)
On the first day of the fourth lunar month in the year Nguyen Phong 1251, An Sinh Vuong Tran Lieu passed away on the sacred summit, where he had spent his final years in harmony with the trees, flowers, and streams. After his passing, the Tran dynasty honored him with the title of " Grand Prince Kham Minh" and the people erected a temple in his memory on the highest peak of the An Phu mountain range, amidst the wind, sun, and clouds.
(Photo source: Relics Management Board)
Throughout centuries, the Vietnamese people have added numerous values to this place, turning it into a cultural and historical site. The temple has been renovated and restored many times during the Le and Nguyen dynasties, with the most recent restoration in 2005. It features a preeminent architecture with a front hall (-), and a rear hall (J), including: a five-bay front worship hall, a five-bay middle hall, and a three-bay rear sanctuary. In the front worship hall, there are memorial tablets of An Sinh Vuong and several horizontal lacquered boards and couplets speaking of his achievements; the middle hall houses the incense altar, and statues of the deities Nam Tào and Bắc Đẩu, symbolizing the elevation of An Sinh Vuong to a Jade Emperor-like status. Thus, Cao An Phu Temple, also known as “An Phụ Sơn Từ” in literary name, is alternatively called the Temple of the Royal Father. The rear sanctuary, the main hall, contains the statue of An Sinh Vuong, flanked by the statues of the First Princess and the Second Princess, his internal granddaughters and biological daughters of the great general Hung Dao Dai Vuong Tran Quoc Tuan - female generals who supported the king and protected the country during their life time and even after their decease.
(Photo source: Relics Management Board)
Every year, during the three spring months and in the middle of August, especially on the 1st day of the fourth lunar month (the anniversary of An Sinh Vuong's death), people from all over the country return here to offer heartfelt incense to pray for prosperity, reality, and peace for their families, hometown, and country. It is a special occasion to commemorate the person who played a significant role in caring for the people in the region and, particularly, contributed to the birth of the Saintly General Tran Hung Dao and once "Endured great righteousness" to ensure the tranquility of the Tran dynasty in the founding period.
(Cleaning the statue of the Holy Father, Photo source: Relics Management Board)
(Procession ritual; Photo source: Relics Management Board)
-----------------------------------------
Ban Tuyên giáo - Đoàn thanh niên - Ban Quản lý di tích thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương.