Luật bổ sung đối tượng dân quân thường trực, dân quân tự vệ cơ động được xét tặng danh hiệu “Chiến sĩ tiên tiến”. Bổ sung đối tượng khen thưởng Huân chương Lao động các hạng, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, bằng khen của bộ, ngành, tỉnh là nông dân, công nhân, người trực tiếp lao động, sản xuất, công tác, doanh nhân, doanh nghiệp, trí thức, nhà khoa học, cá nhân, tập thể có đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế, xã hội; ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ; thực hiện công tác xã hội, từ thiện, nhân đạo. Bổ sung đối tượng được xét tặng danh hiệu “Nhà giáo Nhân dân”, “Nhà giáo ưu tú” cho đối tượng là cán bộ nghiên cứu, giáo dục; đối tượng xét tặng danh hiệu “Thầy thuốc Ưu tú”, “Thầy thuốc Nhân dân” cho đối tượng là “hộ sinh”. Bổ sung xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ Nhân dân”, “Nghệ sĩ Ưu tú” cho đối tượng là “người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”. Bổ sung cách tính thời gian (nhân hệ số 2) làm tiêu chuẩn để xét tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước đối với cán bộ y tế, giáo dục công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong khen thưởng ở khu vực ngoài nhà nước và kinh tế tư nhân, luật quy định cụ thể đối tượng khen thưởng Huân chương Lao động các hạng, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, bằng khen của bộ, ban, ngành, tỉnh cho đối tượng là doanh nhân, doanh nghiệp, trí thức, nhà khoa học. Bổ sung quy định nguyên tắc xét tôn vinh, trao tặng giải thưởng cho doanh nhân, doanh nghiệp, tổ chức kinh tế khác. Quy định cụ thể khen thưởng đối với người nước ngoài có nhiều đóng góp cho đất nước Việt Nam...

Luật cũng bỏ quy định đăng ký thi đua là căn cứ xét tặng danh hiệu thi đua. Bổ sung trách nhiệm của “người đứng đầu” cơ quan, tổ chức, đơn vị. Bổ sung danh hiệu xã, phường, thị trấn tiêu biểu.

Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 đã phân cấp, phân quyền mạnh hơn trong công tác thi đua, khen thưởng như: Thẩm quyền của bộ trưởng, thủ trưởng các bộ, ban, ngành tặng danh hiệu “Tập thể lao động tiên tiến”, “Chiến sĩ thi đua cơ sở”, “Lao động tiên tiến” hoặc ủy quyền công nhận danh hiệu “Tập thể lao động tiên tiến”, “Chiến sĩ thi đua cơ sở”, “Lao động tiên tiến” cho cá nhân, tập thể thuộc cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc bộ, ban, ngành không có tư cách pháp nhân. Đặc biệt, luật đã bổ sung trách nhiệm người đứng đầu phát hiện cá nhân, tập thể, gia đình có thành tích để khen thưởng và đề nghị cấp trên khen thưởng; trách nhiệm của cơ quan làm công tác thi đua, khen thưởng; cơ quan báo chí.

Khắc phục “tích lũy, cộng dồn thành tích”: Nếu như Luật Thi đua, khen thưởng năm 2003, Luật sửa đổi, bổ sung Luật Thi đua, khen thưởng năm 2005; 2013 quy định danh hiệu “Tập thể lao động tiên tiến" được xét cho các tập thể có trên 50% cá nhân trong tập thể đạt danh hiệu “Lao động tiên tiến” và không có cá nhân bị kỷ luật từ cảnh cáo trở lên thì Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 quy định phải có ít nhất 70% cá nhân trong tập thể đạt danh hiệu “Lao động tiên tiến” và không có cá nhân bị kỷ luật từ cảnh cáo trở lên. Điều này khẳng định luật mới chú trọng tới chất lượng của công tác thi đua, khen thưởng./.

Thu Xuân - Nguyễn Học