Từ năm 2021 đến 2023 thị xã Kinh Môn đã đầu tư, huy động được gần 60 tỷ đồng nguồn vốn các cấp và nhân dân tài trợ để bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di tích. Năm 2022, Lễ hội Đền Cao An Phụ được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; Khu di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Quần thể An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương là khu du lịch cấp tỉnh. Năm 2023, Động Kính Chủ và Chùa Nhẫm Dương là 2 trong 12 điểm di tích của tỉnh Hải Dương nằm trong Hồ sơ khoa học Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc trình Un nét cô công nhận là di sản thế giới.
Thực hiện tốt việc tôn tạo, tu bổ các di tích lịch sử nên đến nay, thị xã Kinh Môn vẫn còn lưu giữ được nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng. Một vùng đất không rộng nhưng hàm chứa những nét văn hóa cổ xưa, sự đang dạng về các di tích lịch sử là minh chứng cho sự phát triển suốt chiều dài lịch sử của dân tộc. Nơi đây còn được ví như “một bảo tàng khảo cổ học” với nhiều điều kỳ thú chưa được khám phá.
Tuy nhiên, công tác bảo tồn, tôn tạo và tu bổ các di tích lịch sử trên địa bàn thị xã đang gặp không ít khó khăn. Trước hết, do các di tích lịch sử được phát tích và khởi dựng từ lâu, trải qua thời gian và chiến tranh tàn phá, nhiều di tích đã bị mai một, thậm chí mất đi. Những di tích còn lại thì đang bị xuống cấp nghiêm trọng. Trong khi đó, nguồn kinh phí để trùng tu, tôn tạo từ ngân sách không đáp ứng được yêu cầu. Việc huy động nguồn lực xã hội hóa đang gặp những ảnh hưởng từ tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, sự du nhập các yếu tố văn hóa ngoại lai khiến cho việc quản lý, tiếp nhận các hạng mục công đức trùng tu tôn tạo gặp nhiều khó khăn.
Để bảo tồn và phát triển cũng như hài hòa giữa phát triển nhanh và bền vững là một thách thức to lớn đối với Kinh Môn. Kiên trì thực hiện mục tiêu tăng trưởng ngành công nghiệp không khói, theo hướng “Di sản, văn hóa, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường”; bảo tồn và phát triển “Thiên nhiên, cảnh vật, con người và phong cách Kinh Môn để tạo nên một bản sắc văn hóa Kinh Môn độc đáo”.
Chặng đường thực hiện Nghị quyết đại hội Đảng bộ thị xã nhiệm kỳ 2020-2025 đang đi đến những thành công, Kinh Môn giờ đã mang một vị thế của thị xã trẻ, năng động và hội nhập, hệ thống giao thông kết nối vùng được khai mở thông suốt sẽ là những điều kiện vô cùng thuận lợi để Kinh Môn khai thác và phát huy tốt tiềm năng lợi thế của hệ thống di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh cho phát triển kinh tế hướng lên đô thị loại 3 trước năm 2025, làm tiền đề hướng lên thành phố Kinh Môn trước năm 2030.
Bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử trên cơ sở hài hòa giữa lịch sử và thời đại, giữa dân gian với công tác quản lý Nhà nước về tôn giáo, tín ngưỡng, để các di tích lịch sử nơi đây trường tồn, như một cuốn sử sinh động ghi lại quá trình xây dựng và phát triển của vùng quê văn hiến, anh hùng./.
Thu Xuân - Nguyễn Học